Gemeente Voorschoten

Inhoud

Voorschoten is een gemeente in Zuid-Holland met 25.249 inwoners en een oppervlakte van 11,59 vierkante kilometer.

Het dorp Voorschoten is in het noorden vastgebouwd aan Leiden, waarvan het gescheiden is door het Korte Vlietkanaal en de spoorlijn Den Haag Leiden. Het dorp is ingeklemd tussen deze spoorlijn in het westen en het Rijn-Schiekanaal (de Vliet) in het oosten. In het westen grenst de gemeente aan Wassenaar en in het zuiden en oosten aan de gemeente Leidschendam-Voorburg. Leidschendam en Stompwijk ligt zuidwestelijk van Voorschoten. De gemeente heeft een groen karakter, vooral aan de zuid- en westkant, waar de Duivenvoordecorridor een onderdeel is van de Ecologische hoofdstructuur.

Geschiedenis

Het dorp is ontstaan op een oude strandwal en had een langgerekte vorm. Bodemvondsten tonen aan dat reeds 2000 jaar voor Christus ter hoogte van de huidige Voorschotense wijk Boschgeest een nederzetting bestond van veehoudende vissers/jagers. Die langgerekte vorm, ontstaan door lintbebouwing in de middeleeuwen, is terug te vinden in de Voorstraat, die als markt fungeerde, en die ook vandaag een verbreding kent door een wijkende rooilijn. Floris V van Holland verleende in 1282 marktrechten. Dit langgerekte plein met dorpspomp, oude lindebomen en gaslantaarns is een beschermd dorpsgezicht: van de monumentale gevels verdient het Ambachts- en Baljuwhuis vermelding. De Vereniging tot behoud van Oud, Groen, en Leefbaar Voorschoten bevordert dat karakteristieke panden, gevels, werken en beplantingen binnen de gemeente beschermd, behouden, onderhouden en gerestaureerd worden. Tot de Franse tijd was de kasteelheer van Duivenvoorde ambachtsheer van Voorschoten, nadien werd Voorschoten een zelfstandige gemeente.

Voorschoten is nu vooral een forensenplaats. Met name in de eerste naoorlogse decennia is de gemeente sterk gegroeid: van bijna 5500 inwoners in 1934, via ruim 9300 begin 1946 naar meer dan 20.000 in 2000. Anno 2014 is het aantal inwoners gegroeid naar bijna 25.000.

Monumenten

Voorschoten heeft ongeveer 103 rijksmonumenten. Tevens 64 gemeentelijke monumenten en enkele oorlogsmonumenten.

De moderne achterzijde van de Zilverfabriek
Het dorp had tot ver in de 20e eeuw een bekende klank vanwege zijn zilverindustrie. De Zilverfabriek van Van Kempen en Begeer is in 1858 gebouwd in een eclectisch-classicistische stijl. Het ijzeren inrijhek is jugendstil. Het gebouw is als zilverfabriek tot 1984 in bedrijf gebleven. Na een grondige verbouwing op basis van een ontwerp van de Amerikaanse architecten Robert Stern en Graham Wyatt werd hier de firma Mexx gevestigd, die echter in 2008 naar Amsterdam verhuisde. Alleen de imposante, zeer brede gevel is nog authentiek; daarachter gaat een modern gebouw schuil.

Aan de zuidkant van Voorschoten ligt het kasteel Duivenvoorde dat sinds 1226 particulier bezit is en steeds door vererving van eigenaar is veranderd. De laatste eigenares, Ludolphine Henriette barones Schimmelpenninck van der Oije, heeft het landgoed, huis en inboedel ondergebracht in een stichting. Het kasteel is, afgezien van het bewoonde gedeelte, toegankelijk als museum.

Iets ten noorden van het dorpscentrum staat de Sint Laurentiuskerk, een tussen 1865 en 1868 gebouwde, door de architect Theo Asseler (1823-1879) ontworpen neogotische pseudobasiliek met een 45 meter hoge toren. Sinds 1976 is de Laurentiuskerk een Rijksmonument.

De Dorpskerk heeft een aantal voorgangers, de eerste uit circa de 12e eeuw. In 1868 werd de huidige kerk, de vierde op deze plaats, in Engels Neogotische stijl opgeleverd. In de jaren 1955-1958 is de kerk gerestaureerd, deels teruggedraaid tijdens de inpandige restauratie in 2000 (plafond en draagconstructie zichtbaar, ramen geheel zichtbaar). In de Dorpskerk staat een orgel dat oorspronkelijk werd gebouwd door Jacobus Zeemans uit Breda. Dit in 1720 in gebruik genomen instrument is daarna diverse malen aangepast en gerestaureerd. In de Dorpskerk worden, naast kerkdiensten, culturele evenementen (concerten, toneel, cabaret, literair) georganiseerd.

Bijdorp werd in 1634 een landgoed. Op dezelfde plaats lag daarvoor een hofstede die in de zestiende eeuw eigendom was van ridder Jacob Oem van Wijngaarden. Het landgoed werd in 1875 eigendom van de congregatie van dominicanessen van de Heilige Catharina van Siena, vrouwelijke volgelingen van Sint Dominicus. Zij maakten van de buitenplaats een klooster en voegden in 1895 een kleine kruiskerk in neogotische bouwstijl aan het complex toe. De zusters gaven onderwijs het Rooms Katholieke Instituut Onze Lieve Vrouwe van Lourdes en in het pensionaat verbleven jonge juffrouwen van deftige stand om een beschaafde en tevens godsdienstige opvoeding te genieten.

Berbice is een buitenplaats met landhuis uit 1669, later uitgebreid met onder andere een oranjerie en bijzondere tuinmuren. Het bouwen van tuinmuren was in de 18e eeuw populair voor het telen van fruitgewassen die eigenlijk niet voor het Nederlandse klimaat geschikt waren.

In 1369 stond op dezelfde plaats de hoeve Almansgeest; rond 1750 veranderde deze naam in Allemansgeest. In 1829 werd het landhuis hernoemd tot Berbice, naar de Nederlandse kolonie Berbice in tegenwoordig Guyana.

Beresteyn is een landhuis op het zuidwestelijk deel van Berbice dat in 1828 werd verkocht aan jonkheer Hugo van Beresteyn. Aan de oostkant werd een bescheiden landhuis gebouwd. In de hoge wal die de westkant van het landgoed beschermt is een typisch element van de Engelse landschapsstijl: een kunstmatige grot die als opslag voor ijs werd gebruikt. In 1893 werd Beresteyn verkocht en werd er het 'Instituut Wullings', een chique jongenskostschool met HBS, gevestigd. Het huis kreeg toen een nieuwe gevel en werd uitgebreid. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het instituut gesloten. Na de oorlog werd Beresteyn seminarie en klooster van de paters kapucijnen en in 1954 ging het over naar de paters Montfortanen. Na hun vertrek in mei 2001 bood het huis onderdak aan diverse stichtingen, kunstenaars en buitenlandse werknemers.

Ter Wadding, gelegen aan de Leidseweg 557, is een landhuis, in zijn huidige vorm uit ca. 1770, met invloeden van de rococostijl. Al eerder was er sprake van een 'huizinge (1687) of 'hofstede' (1716). Het huis is gebouwd op een plaats die al in 866 met 'ter wadding' doorwaadbare plaats werd aangeduid. Mogelijk kon men vanaf de strandwal waarop Voorschoten is gebouwd op dit punt de Oude Rijn oversteken. Provinciale Waterstaat had Ter Wadding als kantoor in gebruik. Rond het landhuis is ook buurtschap De Vink ontstaan, dat vroeger ook onderdeel van de gemeente Voorschoten was.

Het Baljuwhuis is het 17e-eeuws woonhuis van de baljuw (later van de burgemeester), met rechte kroonlijsten en natuurstenen banden tussen het metselwerk. Het vormt een eenheid (een gedeelde ingang) met het Ambachtshuis, het huis van het ambacht, dat een trapgevel uit 1635 heeft. Dit pand aan de Voorstraat is in gebruik als restaurant, museum en trouwzaal.

Het Vredehof is een 16e-eeuws buitenplaats en landgoed, welke eeuwenlang in het bezit van diverse leden uit het Amsterdamse geslacht De Graeff was. Diederik Jansz Graeff bezat land in de buurt van Voorschoten en stichtte in 1581 de buitenplaats Vredehof, met in totaal elf kamers, inclusief vier dienstvertrekken. Deze buitenplaats werd door de Spanjaarden grotendeels verwoest. Zijn zoon Jan Dirksz Graeff voltooide de herbouw aan het eind van de 16e eeuw.

Stedenband

Sinds 1984 heeft Voorschoten een jumelage met Kita in Mali. Sinds 1994 heeft Voorschoten ook een stedenband met Druskininkai in Litouwen, en sinds 1966 met Schoten in België. Deze laatste twee stedenbanden zijn in 2005 beëindigd omdat een stedenband binnen de Europese Unie weinig meerwaarde zou hebben.

Evenementen

Dankzij de actieve Oranjevereniging Koningin Wilhelmina, opgericht op 4 juni 1904, heeft Voorschoten elk jaar een uitgebreid programma op Koningsdag. Rond de Voorstraat zijn er dan klassieke activiteiten zoals koekslaan en touwtrekken naast moderne activiteiten zoals beachvolleybal.

Jaarlijks wordt op 28 juli de Voorschotense Paardenmarkt gehouden op de Voorstraat. Van oorsprong verkochten de boeren hun paarden die zij gebruikt hadden bij het hooien aan zigeuners. In 1960 is de paardenmarkt in ere hersteld. Eveneens op 28 juli is jaarlijks een kortebaandraverij. Vanaf 1952 vond deze wedstrijd vele jaren plaats op de Prins Bernhardlaan. In 2004 verhuisde de draverij naar de Van Beethovenlaan.

Verder viert Voorschoten elk jaar in september het Weekend van Voorschoten met allerlei festiviteiten. Meestal valt dit weekend samen met Open Monumentendag.

BurgemeesterDhr. Jeroen Staatsen
AdresLeidseweg 25, 2252LA VOORSCHOTEN
Postbus393, 2250AJ VOORSCHOTEN
Telefoon071-5600600
E-mailgemeente@voorschoten.nl
Websitewww.voorschoten.nl
Inwoners25200
Oppervlakte11 km2

Bedrijf zoeken


Voorschoten video's
Voorschoten foto's
Voorschoten nieuws
Voorschoten linken