Strijen (plaatselijk dialect: Strien) is een plaats en gemeente in de Hoeksche Waard, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De gemeente telt 8.781 inwoners en heeft een oppervlakte van 57,74 km² (waarvan 6,37 km² water). Binnen de gemeente Strijen is het dorp Strijen het grootst.

Geschiedenis

Strijen is de oudste gemeente in de Hoeksche Waard. De plaats en zijn omgeving kennen een lange geschiedenis. Van 1167 tot 1459 maakte Strijen deel uit van de Heerlijkheid Strijen en Putten. Uiteindelijk werd zij als Strijensche Waard in de Zuid-Hollandse Waard opgenomen. De naam Strien is afkomstig van de gelijknamige rivier, een belangrijke handelsroute tussen de grote rivieren Schelde, Maas en Rijn.

Strijen was tijdens de Middeleeuwen een welvarende gemeenschap. Dit blijkt vooral uit de diverse opgravingen. Verschillende van deze bodemschatten worden permanent tentoongesteld in het modern vormgegeven gemeentehuis van Strijen aan het Waleplein. Het grootste deel van de archeologische vondsten worden permanent tentoongesteld in het museum Het Land van Strijen aan de Kerkstraat te Strijen.

Met de bouw van de Grote of Sint Lambertuskerk werd al in de 13e eeuw gestart. Het huidige gebouw, aan de Kerkstraat, stamt uit de 16e eeuw en is door diverse andere gebouwen voorafgegaan. De St. Elizabethsvloed van 1421 verdeelt het gebied in twee delen. Het Hollandsch Diep ontstaat en Brabant en Holland worden gescheiden. Strijen lag nu opeens op een eiland. Ook na de vloed van 1421 bleef Strijen evenwel zijn vooraanstaande plaats behouden. Wel kwam Strijen in 1731 in particuliere handen van ambachtsheer Mattheus Lestevenon.

In 1410 werd Strijen voor het eerst verwoest door brand, aangestoken door inwoners uit Dordrecht. Een andere grote brand in 1759 verwoestte opnieuw ruim honderd huizen in de kom van het dorp. Op 14 mei 1940 worden de dorpen Strijen en Strijensas gebombardeerd door Duitse vliegtuigen. Dit bombardement eist 8 mensenlevens en vele gewonden. Gedurende de oorlog verliezen enige inwoners het leven als gevolg van de beschietingen. De Joodse bevolking wordt afgevoerd en bijna allen vinden de dood in vernietigingskampen. Tijdens een razzia met kerst 1944 worden enkele verzetsmensen gearresteerd, van wie er twee de dood vinden door executie. De materiële schade is dan groot, ook als gevolg van inundatie. Een nieuwe stormvloed in 1953 zorgde voor nog veel meer materiële schade.

Monumenten

Als oudste gemeente van de Hoeksche Waard is Strijen rijkelijk voorzien van de meest uiteenlopende monumenten. Op de gemeentelijke monumentenlijst staan een kleine zeventig objecten. Zo zijn diverse woningen in de Kerkstraat tot monument uitgeroepen, maar zijn bijna evenzoveel fraaie boerderijen en bijvoorbeeld enkele bunkers in de Mariapolder in de lijst opgenomen. Een elftal monumenten hebben inmiddels het predicaat ?Rijksmonument?, waaronder de Nederlands Hervormde Kerk in Cillaarshoek, het Knipscheerorgel van de Gereformeerde Kerk aan het Spui en het ophaalbruggetje met sluis in Strijensas.