Gemeente Werkendam

Inhoud

Werkendam (Brabants: Wérkendèm) gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, gelegen in de streek Land van Heusden en Altena.

De gemeente heeft een oppervlakte van 13,60 km² aan water.

De gemeente Werkendam wordt begrensd door de rivier de Merwede in het noorden, de rivier de Nieuwe Merwede en de Biesbosch in het westen, de gemeente Drimmelen in het zuidwesten, de rivier de Amer in het zuiden, de gemeente Aalburg in het zuidoosten, en de gemeente Woudrichem in het oosten. De gemeente wordt doorsneden door de rijksweg A27 (Utrecht-Breda).

Bestuur

Werkendam, Sleeuwijk, Munsterkerk en Muilkerk hadden tot 1811 allen een eigen dorpsbestuur van schout en schepenen. Nieuwendijk viel zelfs onder drie schepenbanken. In 1810 vallen zowel Munster- en Muilkerk onder een nieuw bestuur in Dussen. In 1879 worden een aantal gemeenten samengevoegd, wat betekent dat Nieuwendijk nu eindelijk onder één bestuur komt: dat van de gemeente Almkerk (tegenwoordig deel van de gemeente Woudrichem). De jaren daarna zijn er nog een aantal herindelingen, maar de grootste operatie is die in 1973. Nieuwendijk gaat dan niet met Almkerk mee naar Woudrichem, maar komt bij de gemeente Werkendam, in 1997 volgt ook Dussen.

Kenmerken

Werkendam is de grootste plaats en het commerciële centrum van het Land van Heusden en Altena. De overige dorpskernen van de gemeente zijn Sleeuwijk, Nieuwendijk, Hank en Dussen. Daarnaast behoren ook de buurtschappen De Werken, Kievitswaard, Steurgat, Schans, Vijcie, Buurtje, De Hoef, Kerkeinde, Hoekeinde, Kille, 't Zand, Peerenboom, Vierbannen, De Baan en Korn tot de gemeente. Werkendam is een plattelandsgemeente en een groot gedeelte van de Biesbosch, vroeger een zoetwatergetijden-gebied dat zijn weerga niet kent in West-Europa, behoort tot haar grondgebied. Tegenwoordig is dit woeste gebied "getemd", en is de invloed van de getijden bijna verdwenen. Naast bedrijvigheid in de landbouwsector is Werkendam vooral bekend als thuishaven van een grote binnenvaartvloot en als vestigingsplaats van diverse bedrijven in de weg- en waterbouwkundige sector. Deze bedrijven zijn ontstaan als gevolg van de vroegere griend- en rietcultuur in de Biesbosch, en zijn nu wereldwijd actief in onder andere het baggerwerk.

Bezienswaardigheden

De gemeente Werkendam heeft ongeveer 60 gemeentelijke monumenten en 40 rijksmonumenten. onder andere:

  • Kasteel Dussen: Dussen beschikt al sinds 1331 over een eigen kasteel. In 1378 werd door Arend van Arkel een nieuw kasteel gebouwd, dat in het Hollands-Brabants grensgebied lag en voor die tijd zeer modern werd aangelegd. In de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel zwaar beschadigd. Na de restauratie in 1953 deed het kasteel lange tijd dienst als gemeentehuis van de nu opgeheven gemeente Dussen. Een van de bekendste bewoners van het kasteel was Rolina Solingar, een bijzonder excentrieke vrouw. Ze liet zich gedurende de nacht bewaken door zes mannen uit het dorp Dussen, die in de galerij de wacht moesten houden. Voor haar ezel was een torenkamer beschikbaar. De schrijver Antoon Coolen schreef over haar het boek De Vrouw met de Zes Slapers.
  • Watermolens: In een waterrijk gebied horen uiteraard watermolens thuis. In Dussen bevindt zich een wipwatermolen uit 1795. In Hank vinden we de Zuid-Hollandse Molen, een achtkantige watermolen met scheprad, die dateert van 1791. Verder staat in Werkendam de Vervoorne Molen een achthoekige molen, die rond 1700 werd gebouwd, en vlak bij de Tol in Sleeuwijk staat de Uitwijkse of Uppelse molen, een rond 1700 gebouwde wipwatermolen.
  • Een andere bezienswaardigheid is de rivier de Merwede, de drukstbevaren rivier van Europa, die vanaf de dijk tussen Werkendam en Sleeuwijk mooi te zien is. Een uitzichtheuvel aan de noordkant van spaarbekken Petrusplaat biedt een prachtig panorama over een deel van de Biesbosch en de daarin gelegen spaarbekkens. Langs de binnendijken staan veel mooie, oude boerderijen.
  • Het monument van de line-crossers herdenkt de 21 line-crossers in het algemeen en de twee mannen die de Tweede Wereldoorlog niet overleefden: Arie van Driel en Kees van de Sande. Beiden kregen postuum de Militaire Willems-Orde. Tijdens de oorlog pendelden line-crossers door de Biesbosch naar Lage Zwaluwe of Drimmelen. Heem vervoerden ze berichten en mensen naar bevrijd Nederland, op de terugweg namen ze voedsel en medicijnen mee. De meeste line-crossers kwamen uit Werkendam. Meer informatie is te zien in het Biesbosch Museum Werkendam, dat 12 kilometer buiten Werkendam ligt.
  • Een kleine joodse begraafplaats uit 1852, niet meer gebruikt sinds 1942.
  • Het oude centrum met onder andere oude huizen aan de Hoogstraat (op een oude dam) en twee oude molens aan de Schans.
  • recreatie

    Er zijn veel mogelijkheden om vanuit de jachthavens in Hank en Werkendam de Biesbosch in te trekken. Hank beschikt over een 100 hectare groot recreatiepark, Natuurrecreatiepark De Brabantse Biesbosch, waar alle vormen van watersport beoefend kunnen worden. Over het grondgebied van de gemeente lopen enkele fietsroutes, en er zijn in de Biesbosch een paar mooie wandelroutes. De Biesbosch is vooral geschikt om per boot te verkennen.

    Er zijn mogelijkheden per rondvaartboot, maar ook met een eigen roeiboot of kano valt er veel te ontdekken. Aan de rand van het Nationaal Park De Biesbosch bevindt zich het bekende Biesboschmuseum, waar men kan genieten van meer dan vijf eeuwen geschiedenis van deze eertijds grootste zoetwaterdelta van West-Europa. Er wordt in het museum aandacht besteed aan de jacht, de visserij, de griend- en rietcultuur en de geschiedenis. Ook het verzet in de Tweede Wereldoorlog in de Biesbosch komt uitgebreid aan bod.

    Media

    Radio A-FM is de lokale omroep voor de gemeente Werkendam. Sinds 2005 zendt deze omroep uit met programma's en nieuws voor de inwoners van de vijf kernen van de gemeente. Radio A-FM is te ontvangen in heel Altena op 107.8 FM en op de kabel binnen de gemeente Werkendam op 102.0 FM. Het studiocomplex van A-FM is te vinden in Hank.

BurgemeesterDhr. Yves de Boer
AdresRaadhuisplein 1, 4251VZ WERKENDAM
Postbus16, 4250DA WERKENDAM
Telefoon0183-507200
E-mailinfo@werkendam.nl
Websitewww.werkendam.nl
Inwoners26500
Oppervlakte124 km2